Hamilelikte (Gebelikte) Beslenme

Hamilelik (gebelik) sürecinde beslenme, bebeğin zihinsel ve fiziksel gelişimi için son derece önemlidir. Annede bazı hormonal değişikliklerin meydana geldiği gebelik sürecinde, bebeğin yeterli oranda gelişme gösterebilmesi için dengeli ve sağlıklı beslenmek gerekmektedir. Annenin günlük aldığı besinler plasenta yoluyla fetüse aktarıldıktan sonra anne karnında gelişim süreci beslenmeyle orantılı olarak devam eder. Eğer ki gebelikte beslenme ve yapılan hamile diyeti yetersiz olduğu takdirde, ölü veya düşük doğum ile erken doğum tehlikesi vardır. Sağlıksız beslenme bebeğin fiziksel ve zihinsel açıdan yetersiz gelişmesine de sebep olur.

Hamilelikte Beslenme ve Kilo Kontrolü

Annenin gebelik öncesi kilosu ve gebelik boyunca alacağı kilo miktarı önemlidir. Her ikisinin de fazla olması ve sağlıksız beslenme bebeğin ağırlığı, doğum şekli, doğumun zamanında olması üzerinde olumsuz etkisi olabilir. Gebelikte obezite hamilelik diyabeti, erken doğum, hipertansiyon, gebelik zehirlenmesi ve yenidoğan hipoglisemisi açısından risklidir. Bebeğin normalden daha iri olması, normal doğum ile doğumun gerçekleşmesine engel olabilir. Sağlıklı bir gebelik için annenin 9-14 kilo arasında bir kilo artışı yaşaması normaldir. İlk 3 aylık dönemde genellikle kilo artışı 1-2 kilo aralığında olmaktadır. Ancak hamile kalınırken kilo fazlalığı var ise ilk 3 ay kilo vermek için hamile diyeti uygulanabilir. Bu diyetten sonra bebek gelişimi hızlandığından kilo koruma ya da yavaş kilo alma yönünde çalışma yapılabilir. Hamilelik boyunca kilo verdirici hamile diyeti uygulanması kesinlikle yanlış bir uygulamadır. Hamilelik boyunca 16 kilodan fazla artış yaşanması bebek ve anne sağlığı için ciddi riskler oluşturabilir. Bu nedenle anne-bebek sağlığının korunması için hamilelikte beslenme ve hamile diyeti adımlarının doğru uygulanması gerekir.

Türkiye’de hamilelik öncesi beden kitle indeksi (BKİ) ortalama 26,7 kg/m2‘dir.

Doğum sonrası obez olarak emzirme sürecini geçiren kadınlarda emzirme süresi ve oranı normal kilodaki emziklilere göre daha düşüktür. Hamilelikte fazla kilo alımı süt yapımında önemli olan hormon seviyelerinin düşmesine neden olur.

İkiz gebeliklerde 15,9-20,4 kg, üçüz gebeliklerde ise en az 23 kilo alınması normaldir. Boyu 157 cm’den küçük olan kadınlarda için ise alt sınır değerler geçerlidir.

Türkiye’de hamilelik öncesi BKİ ortalaması 26,7 kg/m2‘dir. Doğum sonrası obez olarak emzirme sürecini geçiren kadınlarda emzirme süresi ve oranı normal kilodakilere göre daha düşüktür. Hamilelikte fazla kilo alımı sütün oluşmasını sağlayan hormon seviyelerinin düşmesine neden olur.

Hamilelikte Beslenmenin Önemi

Hamilelikle birlikte gelen mide bulantısı ve koku hassasiyetini önlemek için baharatsız, yağsız ve kokusuz gıdaların tüketilmesini tavsiye ediyoruz. Bu önlemler, gebeliğin ilk döneminde yaşanabilecek olumsuz belirtilerin giderilmesinde etkilidir. Bununla birlikte, anne adayında ilk aylarda beslenme şekli sağlıklı bir bireyde olması gereken ile aynıdır. Ancak annede balık, yumurta, süt gibi bazı besinlere karşı hassasiyet başlamış ise bu gıdaları tüketme zorunluluğu yoktur. İlk 3 ayda bebek gelişimi bu besinlerin tüketilmemesinden dolayı olumsuz etkilenmez.

Gebeliğin 3. Ayı itibarıyla, beslenme alışkanlıklarının yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Çünkü bu süreç, bebeğin anne karnında vücut ve zihin gelişimin başladığı dönemdir. Özellikle 3 aydan sonra hormonların düzene girmesi sağlanır ve vücut hamilelik sürecine fiziksel ve psikolojik açıdan uyum sağlar. 3. aydan sonra gebelikte beslenme düzeyi ve günlük alınan enerji ayarlamasına çok dikkat edilmelidir. Zayıflamak için hamile diyeti uygulanmamalıdır. Özellikle kan şekerini dengeleyen, açlık hissini bastırıp, yeterli enerji sağlayan sağlıklı gıdaların tüketilmesi gerekmektedir. Ek olarak besin değeri bakımından fakir, fakat yüksek kalorili besinleri yemek, bebekten ziyade annenin kilo almasına sebep olur. Bu da bebek gelişimi için olumsuz bir faktördür.

Hamilelikte beslenme, hem anne hem de bebek için fazlasıyla önemlidir. Hamile diyeti ile kilo kontrolünün sağlanması ve sağlıklı beslenme, bebeğin anne karnındaki sağlığını korur. Anne adayının gebelikte beslenme adımlarını doğru uygulamasının avantajları:

• Bebek ideal ağırlıkta doğar.
• Bebeğin zihinsel ve fiziksel sağlığı korunur.
• Bebeğin gelişimi ve büyümesi sağlıklı olur.
• Annenin fizyolojik gereksinimleri karşılanır.
• Vücut emzirme için gereken enerji ve besin ögelerini depolar.
• Doğum sırasında oluşabilecek komplikasyonlar azalır.
• Kronik sağlık problemlerinin oluşma riski düşer.

Hamilelik Sürecinde Neler Yemelisiniz?

Bebeğin gelişimi ve sağlığı için büyük önem arz eden gebelikte beslenme, gerekli besin öğelerinin yeterli miktarda alınması sayesinde sağlanır. Anne adayının hem kendisi hem de bebek için gereken miktarda enerji alması gerekir. Ancak beslenirken alınan her kalori iyi enerji sağlamaz ve bebek gelişimine katkıda bulunmayabilir. Bu yüzden beslenme düzeninin sağlıklı gıdaları yeterli oranda içermesi gerekmektedir. Farklı besin gruplarından beslenmeye özen gösterilmesi ve özellikle bol su içilmesi sağlıklı beslenmenin temel adımıdır.

Besinlerin bebek vücudunun temel enerji kaynağı olması doğal olarak gıda tüketimine dikkat edilmesini gerektirir. Doğru besin tercihleri ve orantılı tüketimi bebek gelişimine faydalı olur.  Gebelikte günlük tüketilmesi gereken karbonhidrat miktarı 175-210 gramdır veya alınan enerjinin %45-60’ı karbonhidratlardan gelmelidir Günlük alınması gereken protein miktarı ise enerjinin %12-20 si yani ortalama 70’dir. Aynı zamanda bu proteinin %50 si hayvansal kaynaklardan sağlanmalıdır. Sağlıklı gebelik sürecinde beslenme tüketiminin sağlanması için şu besinlerin tüketilmesi gereklidir:

• Tahıllar
• Meyve ve Sebzeler
• Süt ve Süt Ürünleri
• Et ve Balık